تعریف فوبیا :
فوبیا، ترس غیرواقعی، بیمارگونه، شدید و طولانی مدت از یک جسم، شخص، حیوان و یا موقعیت می‌باشد که نوعی اختلال اضطرابی محسوب می‌شود. شخص دچار فوبیا، سعی می‌کند از مورد ترس، اجتناب کند و یا آن را با اضطراب و پریشانی فراوان تحمل کند.
ترس به شدت مبالغه‌آمیز و گاهی توهمی؛ که ممکن است حتی با تصور قرار گرفتن در موقعیت خاص هراس آور یا تصور نتایج ناشی از مواجهه با موقعیت هراس آور نیز در فرد ایجاد شود.
فوبیا به صورت آگاهانه یا ناخود آگاهانه سبب محدودیت فعالیت‌های فرد شده و بر زندگی روزمرۀ او تأثیر منفی به جا می‌گذارد و در موارد شدید، ممکن است عامل تعیین کننده اشتغال، محل کار، مسیر رانندگی، فعالیت های اجتماعی و تفریحی، یا محیط خانه شخص باشد.
انواع فوبیا :
– فوبیا خاص (فوبیا ساده)
رایج ترین شکل فوبیا که در آن افراد ممکن است از حیوانات خاص (سگ، گربه، عنکبوت، مار) – افراد خاص (دکتر یا دندانپزشک) – محیط های خاص (مکان های تاریک، رعد و برق ها یا مکان های مرتفع و بلند) – موقعیت های خاص (پرواز با هواپیما، سوار شدن به قطار، قرار گرفتن در یک فضای محصور) بترسند.
– فوبیا اجتماعی (اختلال اضطراب اجتماعی)
در این نوع از فوبیا، افراد از موقعیت های اجتماعی که ممکن است در آنها، تحقیر یا مورد قضاوت دیگران قرار گیرند می‌ترسند به ویژه هنگام مواجه با افراد ناشناس. این ترس ممکن است در موارد خاص مثل ارایه سخنرانی یا گزارش عملکرد و یا در بیشتر موقعیت‌های اجتماعی مثل غذا خوردن در محیط بیرون و یا استفاده از دستشویی‌های عمومی ایجاد شود.
– هراس از مکان های باز
نوع مجزایی از فوبیا است که با وحشت زدگی و ترس شدید همراه علائم جسمانی ناراحت کننده ای مثل لرزش، تپش قلب و عرق کردن مرتبط است. این نوع فوبیک با چندین فوبیا ازجمله ترس از فضاهای باز، ازدحام و مسافرت همراه است. فرد مبتلا به Agoraphobia ممکن است از رفتن به سینما، کنسرت و یا سفر با اتوبوس یا قطار اجتناب کند.
علائم بالینی فوبیا :
– احساس ترس یا اضطراب بیش از اندازه، ناراحت کننده و مداوم هنگام مواجه با جسم، فعالیت یا موقعیتی خاص به همراه اجتناب و دوری از آنها که اغلب از علائمی که دارند خجالت می کشند.
– علائم جسمی مرتبط با اضطراب شدید همچون تپش قلب، تعریق، لرزش، تنگی نفس، خستگی عمیق، سرگیجه، تهوع وگاهی غش.
– بیماران فوبیک معمولا علاوه بر ترس ممکن است علایم نوروتیک دیگری مانند سردرد، درد پشت و شانه، ناراحتی‌های گوارشی، فکرهای وسواسی، احساس حقارت نیز داشته باشند.
درمان فوبیا :
درمان فوبیا معمولاً ترکیبی از دارودرمانی به همراه روش های مختلف روان درمانی، هیپنوتراپی و گاهی نوروتراپی می‌باشد. اگر چه برای فوبیا درمان های مرسوم زیادی وجود دارد ولی تکنیک‌های درمانی تصویرسازی ذهنی و هیپنوتراپی، می‌تواند تاثیرات بسیار سریع و مفیدی داشته باشد و حتی در برخی موارد با یک جلسه، می‌توان فوبیا را درمان کرد.
بدون درمان مناسب، فوبیا می‌تواند خطر ابتلا به انواع دیگر بیماری‌های روانی خصوصاً سایر اختلالات اضطرابی، افسردگی و سوء مصرف مواد را نیز افزایش دهد. از طفی نیز فوبیاهای مزمن، بدون درمان مناسب برطرف نمی شوند. بنابراین در صورت ابتلا به فوبیا بویژه اگر آرامش خاطر شما را به هم ریخته، دردسرساز بوده و مانع عملکرد عادی زندگی شما شده است، حتما باید در اولین فرصت ممکن، تحت درمان قرار بگیرید.
drmjahangiri.ir
hlmc.ir